Ateistçe -Deistçe Sorular: Çocuklar Neden Ölmektedir – Kötülük Problemi

Yayın Tarihi: 16 Eylül 2014

ÇOCUKLAR NEDEN ÖLMEKTEDİR?

Soru: “Allah, 5 yaşındaki bir çocuğun ölmesine veya hastalıklar sonucu acı çekmesine neden izin veriyor?”

Çocuk ölümlerine, yaralanmalarına, hastalıklarına çözüm aramak; erdemli bir iştir. Bu arayış, onların sağlıklı yaşamalarına ve yaşam kalitelerinin artmasına katkı sağlayacaktır. Beklenmedik ölümlerin arkasında biyolojik ve toplumsal nedenler bulunmaktadır.

Dünya’da çocuk ölümlerinde en yaygın nedenlerin başında %24 ile prematüre doğumlar ve doğumdan kaynaklı sorunlar gelmektedir. Onu %17 ile zatürre, %15 ile ishal, %11 ile sıtma, %5 ile kızamık, %3 ile boğmaca, %3 ile tetanos ve %2 ile HIV virüsü takip etmektedir. (Kaynak: G. Pison, Atlas de la population mondiale, 2009, s.27)

Beş yaş altı ölüm oranları; gelişmiş ülkelerde ‰ 10-13, az gelişmiş ülkelerde ‰ 87-88, en az gelişmiş ülkelerde ‰ 151-160’dır.

http://www.cocukvakfi.org.tr/resource/pdf/Raporlar/4yenibinyilin_dunya_cocuklari_raporu.pdf

BM Çocuk Fonu UNİCEF’in yayımladığı raporda, 1990’da 12 milyon olan 5 yaşın altındaki çocuk ölümlerinin 2011’de 6,9 milyona indiği belirtilmiştir.

Çocuk ölümleri, 21 yılda 12 milyondan 7 milyona nasıl indi? Elbette ki tedbir alarak…

Bunların her biri, önüne geçilebilir ve engellenebilir vak’alardır.

Gelişmiş ülkelerdeki çocuk ölüm oranları ile az gelişmiş ülkelerdeki çocuk ölüm oranları neden bu denli değişkenlik göstermektedir? Neden Japonya ve İzlanda gibi gelişmiş ülkelerdeki insanların yaşam süresi 81-82 iken, Zimbabvi ve Zambiya gibi az gelişmiş ülkelerdeki yaşam süresi 40-41’dir? Bu yaşam süreleri arasındaki fark bize doğal olmayan ve beklenmedik şekilde gerçekleşen ölümlerin gerekçelerini sorgulamayı gerektirmez mi? Bu ölümlerin gerekçeleri insan hatalarından kaynaklanmıyor mu? Önlenebilir ölümlerden dolayı Allah’ı sorumlu tutabilir miyiz?

Kur’an’daki “Sizin başınıza gelen her musibet yine sizden kaynaklanıyor” mesajı, sorumluluk yaşındaki yetişkin – bilinçli insanlaradır. Nitekim ayetleri de ancak onlar okuyabilir.

“Sizi derinden etkileyen (başınıza gelen her felaket/bela/olumsuz) her durum kendi ellerinizle yapıp ettiklerinizin bir ürünüdür; bununla beraber Allah, çoğunu da affedicidir.” 42Şura/30

“İnsanların kendi elleriyle yapıp ettikleri sonucunda karada ve denizlerde bozulmalar ve sorunlar ortaya çıktı: Bu şekilde (Allah), belki (doğru yola) geri dönerler diye yaptıklarının bazı (kötü) sonuçlarını onlara tattırmaktadır.” 30Rum/41

Çocukların başına gelen olumsuzluklar, çok büyük ölçüde birilerinin (benim, senin ve/ya ötekinin) yapıp ettikleri yüzünden ortaya çıkmaktadır. Bu olumsuzluklar, birilerinin sorumsuzlukları, tedbirsizlikleri, keyfi, çıkarcı ve bencil tutumları sonucu yaşanmaktadır.

Eğer insan kaynaklı olmayan ölümler ve engelli olma durumları varsa, bunları doğadaki yasaların, fiziksel ve biyolojik yasaların işleyişinin bir sonucu olarak görmek gerekir. Olay, sosyal boyuttan bütünüyle arınık ise, insan da, bir canlı türü olarak, tıpkı diğer tüm canlı türleri gibi, fiziksel ve biyolojik yasalara tabidir. Bu yasalar, insanı da bağlamaktadır. Canlı türlerini de olumsuz etkileyen atmosfer ve/ya yeryüzü kaynaklı sorunlar, aynı zamanda doğanın kendi olağan işleyişiyle ilgili değil midir? Volkanik patlamalar, depremler ve fırtınalar buna örnektir. Yeryüzünde insan yokken de, canlı türleri yokken de, doğa olayları vardı. Açık arazide, çayırda veya bayırda volkanik patlamaya, depreme veya yıldırıma yakalanan tüm canlı türleri benzer sonuçlarla karşılaşır. Bu olay, canlı türlerinden bağımsız olarak, doğadaki sistemin işleyişidir. Güneş her gün doğar. Yağmur gerekli koşullar oluşursa yağar. Kuraklık kıtlığı getirir. Fırtınalar ve kasırgalar, atmosfer; volkanik patlamalar ve depremler ise yeryüzü koşulları ile ilgilidir. Varlık yasaları, Allah tarafından böyle oluşturulmuştur.

Çocuk ölümleri konusunda tersinden düşünelim: Belli bir yaşa kadar çocuklara herhangi bir zarar gelmeyeceğine dair bir garanti verilseydi bunun kaç yaşına kadar olması gerekirdi? Ayrıca hangi zararları kapsaması gerekirdi? Ölmeme, yaralanmama, hasta olmama vd…

Diğer yandan bizim çocuklarımızın başkalarının çocukları gibi üstün özelliklere sahip olmaması da eksiklik sayılabilirdi. 🙂 Düşünsenize birinin çocuğu sarışın, esmer, sağlıklı, üstün zekâlı, fiziği düzgün, becerikli, uyumlu… Diğerlerinin de, kendi çocuklarının neden bu özelliklere sahip olmadığını sorgulama hakkı doğmaz mıydı? Ayrıca ölümleri sorguladığımız zaman hayvanların ve bitkilerin ölümlerini de sorgulamak gerekmez mi?

Sormak gerekir:

Allah, kaç yaşına kadar hasta olmama, yaralanmama veya ölmeme garantisi vermeliydi? 10,15,20,25,30???…

Kaç yaşına kadar tüm bedenimiz koruma altına alınmalı, bize garanti verilmeliydi?

30 yaşına kadar mı insanlarda fiziksel kusurlar, eksiklikler, sıkıntılar, sorunlar ve ölümler olmamalıydı? Herkes mi sarışın, esmer, kumral, uzun boylu, fiziği düzgün olmalıydı? Herkes mi aynı standarttaki eve, araca, yazlığa, eşe, çocuklara, anne-babaya sahip olmalıydı? Kimse sıcaktan yanmamalı, soğuktan donmamalı mıydı? Kimse acıkmamalı ve susamamalı mıydı? Güneşe, yeryüzüne, toprağa, suya, havaya ihtiyaç olmamalı mıydı? Herkes eşit standartta olacaksa, hiçbir sorun olmayacaksa doktora, mühendise, veterinere, botanikçiye, ekonomiste ne gerek var? Hastaneye, okula ne gerek var? Sana ne gerek var? Bana ne gerek var? Bu durumdaki yaşam formlarına ‘insan’ mı, yoksa robot mu deriz?

Din, insan gelişimi ve eğitimi (terbiye) için vardır. Yalnızca yetişkinlere değil daha küçük yaştaki çocuklara da sorumluluk bilincini kazandırmayı amaçlamaktadır. Çocukların beslenmesi, yetiştirilmesi ve eğitilmesi hâlâ yeterince çözülmüş bir konu değildir. Bunun üzerine onlarca pedagojik teori üretilmiştir. Çocukları eğitirken bizler de eğitiliyoruz. İnsanların ve tüm canlıların sağlık sorunlarına çözüm ararken tıp konusunda ilerliyoruz. Çocuk ölümlerinin önüne geçerken hayata daha ciddiyetle yaklaşıyoruz. Bilimsel ve ekonomik açıdan geri kalmış ülkelerde çocuk ölümleri oranının fazla olması bu çocukların kaybedilmesindeki insan sorumluluğunu gündeme getirmektedir.

Belli bir yaşa kadar insansoyuna garanti verilmemiş, böylelikle yaşama, sağlıklı yaşatma, eğitme gibi sorumluluklar insana bırakılmıştır.

Ölümsüzlük, sağlık, ekonomik, güvenlik vb. konularda sorunsuzluk ve sıkıntısızlık ancak ilahi bir niteliktir. O da yalnızca Allah’a aittir.

Çocukların başına gelenler, evet bizim yaptığımız yanlışların sonucu yaşanan musibetlerdir. Doğada yaşanan pek çok olayın arkasındaki gerekçeleri bütünüyle bilmiyoruz. Örneğin, bir günlük, bir haftalık, bir aylık, bir yıllık ömrü olan hayvanlar var. Bunun sonucu ölüyorlar. Neden? Metabolizması bu kadarına izin veriyor. Ama neden bu kadar kısa bir süre? Neden daha filizleşmeden bile bitkiler ölüyor? Neden et yiyoruz? Neden hayvanlar kesiliyor? Neden hayvan yavruları, daha gün yüzü görmeden ölüyor?

Denizleri kirletiyoruz. Balıklar bundan rahatsız oluyor ve acı çekiyor. Pek çok canlının ya doğrudan veya dolaylı biçimde yaralanmasına veya ölümüne neden oluyoruz. Pek çok canlı bundan muzdarip oluyor. Onların suçu ve günahı ne diye sorgulamayı ya anlamlı bulmuyoruz veya sorgulama gereği duymuyoruz.

✨

SORU: ÇOCUKLAR, NEDEN ACI ÇEKİYOR?

1 – Çocukların biyolojik veya fiziksel açıdan sorunlu olmaları, Allah değil insan kaynaklıdır. İnsanların yapıp ettiklerinden (yanlışlarından) dolayı kalıtımsal, biyolojik ve fiziksel sorunlar ortaya çıkmıştır.

2 – Çocukların yaşadıkları acıların sorumluluğu, kısmen kendilerine, kısmen de onları yetiştiren insanlara aittir. Sorumluluğun bir kısmı kendilerine aittir; 2-15 aralığındaki çocuklar, kendilerine öğretilen pek çok şeye önem vermeyerek yaramazlıklarından veya dikkatsizliklerinden dolayı bir yerlere çarpıp yaralanmaktadırlar. Sorumluluğun bir kısmı da onları yetiştiren insanlara aittir; çünkü çocuk eğitiminde yeterli ve etkili değildirler.

3 – Bunların dışında, fiziksel ve biyolojik açıklama dışında yeryüzünde var olan her şeyin nedenini bilmiyoruz; biyolojik açıklama dışında canlıların yaşam sürelerinin (ömrünün) neden farklı olduğunu bilmiyoruz. Yine biyolojik açıklama dışında neden diğer canlıların; bazısının sürüngen, bazısının dört ayak üzerinde, bazısının iki ayak üzerinde yürüyen varlıklar olarak yaratıldığını, neden bazı canlıların bitki-ağaç, bazılarının hayvan ve bazılarının insan olarak yaratıldığını da bilmiyoruz. Yine fiziksel ve biyolojik yasaların işlemesi dışında bazı canlıların bazı canlılar tarafından yenilebilir (besin zinciri), yararlanılabilir bir nitelikte yaratıldığını da bilemiyoruz.

Neden bir kedi veya köpek yavrusu yaralanır? Ya diğer hayvanların saldırmaları veya kendi dikkatsizlikleri ya da insan kaynaklı yanlışlardan dolayı… Bunlar rasyonel açıklamalardır. Ancak bu fiziksel veya biyolojik açıklama dışında meydana gelen olayların gerçek nedenini bilemiyoruz.

İnsanlar; yeryüzünü bilimsel yöntemlerle tanır; onu bayındır hale getirir; sorunları ve sıkıntıları konuşarak ve tartışarak çözer; hastalıkları tedavi eder; binalar, hastaneler, okullar, vb.lerini inşa eder. Fakat diğer canlıların (bitkilerin ve hayvanların) neden bu yeteneklere ve niteliklere sahip olmadıklarını, bu becerilerle neden donatılmadıklarını bilmiyoruz.

Cevabını bilmiyoruz diye her şeyden el etek çekmiyoruz. Bilmiyoruz diye her şeyi boş vermiyoruz. Biz işimize bakıyoruz. Çıkıp bir tepeden bağırsak da, bir yerlere meydan okusak da, bir süre sonra ihtiyaçlarımız bizi çalışmaya ve onları karşılamaya zorluyor. Evet, işimize bakıyoruz. Çünkü insana insan olmak, insanca yaşamak yaraşır.

Ancak şunu biliyoruz: Ölümler, yaralanmalar, hastalıklar, eksiklikler, açlıklar, susuzluklar, yanmalar ve donmalar hiç olmasaydı, evet, bunların hiçbiri olmasaydı, bitki, hayvan ve insan diye varlıklar da olmazdı. Sonsuza kadar veya ömür boyu ya da belli bir yaşa kadar her şey garanti edilseydi bizlerin robottan farkı kalmazdı.

Bilmeliyiz ki araştırmacı rasyonel bilim insanları içinde yaşadığımız bu dünyayı, bu ekosistemi, anlamlı ve değerli bulurlar. Doğada yaşananları birer eksiklik veya kusur olarak nitelemezler. Tam tersine, atmosferiyle, yeryüzüyle bu gezegende, en idealize edilmiş bir biçimde yaşam formlarının yer aldığını kabul ederler. Siz hiç, ahlaki değerleri öne çıkaran, araştırmacı rasyonel bir bilim insanından, içinde yaşadığımız bu dünyanın bir saçmalık olduğuna dair bir şeyler duydunuz mu? Bu evren; milimetrik ölçümlere dayalı fiziksel ve biyolojik yasalarıyla, varlıkların birbiriyle uyumuyla, onların varoluşlarını sürdüren dengeyle mükemmel bir dizayna sahiptir.

✨

ALLAH, DOĞA YASALARINI BAZEN DEVRE DIŞI MI BIRAKSIN?

Allah, evren yok iken onu yaratarak (Büyük Patlama) var etmiş ve ondaki varlıkları örneksiz ve özgün biçimde oluşturmuştur. Bu varlıkların işleyişini sağlayacak yasaları potansiyel olarak onların içine yerleştirmiştir.

Bu yasalar, o varlıkların varoluş ilkesi olarak değişmeden devam etmektedir. Bu yasalar, çoğu kez neden sonuç ilişkisine, kimi zaman da şartlara dayalı olasılıkların gerçekleşmesine bağlı işlemektedir. Kısaca doğa, keyfi değil, ilkelere veya yasalara bağlı işlemektedir. Öyle olmasaydı, doğa bizi aldatmış, kuralsız ve ilkesiz davranmış olurdu; ona güvenmez; kendimizi güvende hissetmezdik.

Mekanik ve kuantum yasaları; ne bir kutsal şahsın (!) hürmetine, ne kutsal bir dava hürmetine, ne kutsal bir zaman (!) hürmetine, ne kutsal bir mekan (!) hürmetine değişmemektedir. Örneğin, bir doğa olayı olarak Ay tutulması, Peygamber çocuğu öldü diye gerçekleşmiyor. Güneş, yalnızca Allah’a inananları aydınlatmak; onları ışıtmak ve ısıtmak için doğmuyor. Ona ihtiyaç duyan tüm canlılara bu faydayı sunuyor. Güneş Dünya’dan, Dünya da Güneş’ten hiç ayrılmıyor, uzaklaşmıyor. Eğer ayrılmış olsalardı, Dünya’da yaşamın olması mümkün değildi.

Örneğin, bir sabah uyandık, ne görelim! Evimizdeki kedi, bir insan veya evimizdeki bir insan, bir kedi olmuş! Evimizdeki kedinin, bir insan veya evimizdeki çocuğun kedi veya köpek olma olasılığı var mıdır? Tarih boyunca hiçbir zaman böyle bir olay gerçekleş midir? Elbette hayır.

Hiçbir zaman ahırdaki bir inek, öküz veya atın, bir sabah uyandığımızda insana dönüşerek bize: “Ben ahırdaki sığırdım. Dün akşam insana dönüşüverdim.” dediğini duymayacağız.

Bahçemizdeki ağacın kedi veya köpek olma olasılığı da yoktur. İyi ki de yoktur. Yoksa ‘ne kadar güvensiz bir dünyadayız’ diye her şeyin her an değiştiği korkusuyla yaşardık. Düşünsenize kimin ne olacağı belli değil. Vazodaki çiçeğin bebek, bebeğin kertenkele olduğunu…

Artçı depremler haftalar sürünce, kendimizi inanılmaz bir güvensizlik içinde hissediyor ve ayağımızı bastığımız yeryüzünün sabit olmasının önemini anlıyoruz.

Evet, çocuklar ölmesin. Ölmesin tabii… İnsanların ihmallerinden dolayı, tedbirsizliğinden dolayı, sorumsuzluğundan dolayı çocuklar ölmesin. Çocuklar, Allah’ın sorumsuzluğundan değil, insanların sorumsuzluğu nedeniyle ölmektedir. Eğer Allah, varlıkların işleyiş yasalarını değişmez değil, değişken kılsaydı, sorumluluk, Allah’a ait olurdu. Eğer Allah, hem insana özgür irade verip de, hem de onun sorumluluğunu kendisi alarak zaman zaman özgür iradesine bir engel veya ipotek koysaydı, sorumluluk, Allah’a ait olurdu.

Konuyla ilgili birkaç örnek vermek istiyorum:

3-5 yaşındaki çocuğumuz, ev halkından habersiz balkona çıkmış ve aşağı sarkıyor. Çocuk daha 3-5 yaşında…Her an düşebilir.

Allah ne yapmalı?

Yerçekimi yasasını geçici olarak devre dışı mı bıraksın, çocuğu koruma çemberine mi alsın, o an için çocuğun bedenini şiddetli çarpmaya karşı korunaklı mı kılsın, yoksa ev halkına aklınızı kullanın ve güvenlik tedbirlerinizi alın mı desin?